‘Dus je kunt voorlopig niet betalen?’ vroeg hij zakelijk.
‘Hij niet,’ zei Jelena beslist. ‘En hij zál ook niet kunnen, totdat hij een baan vindt en stopt met spelen.’
‘Helder, helder,’ knikte Kostja. ‘Nou, dan zien we elkaar snel weer, Andrej. Heel snel. Mijn geduld is niet oneindig, onthoud dat.’
Hij draaide zich om en liep weg, niet zonder nog een veelzeggende blik naar de familie te werpen. Valentina Ivanovna stond boven de verspreide tassen en keek haar zoon aan met pijn en teleurstelling.
‘Neem je cadeaus mee,’ zei ze zacht en wees naar de verpakkingen aan zijn voeten. ‘Ik hoef niets dat is gekocht met andermans geld en op basis van bedrog.’
‘Mam, alsjeblieft…’
‘Geen “mam”!’ onderbrak ze hem scherp. ‘Je hebt me te schande gemaakt. Waar die vreemde man bij stond! Hoe moet ik die parfum nu gebruiken, wetende dat jij schulden hebt en je vrouw bedriegt?’
Jelena raapte de tassen van de grond en hield ze Valentina Ivanовна aan.
‘Valentina Ivanovna, neem de cadeaus alsjeblieft. Het is niet uw schuld dat uw zoon… zo is.’
‘Nee, lieverd,’ schudde de vrouw haar hoofd. ‘Ik kan niets aannemen dat van jouw geld is gekocht, terwijl mijn zoon overal schulden heeft. Dat zou oneerlijk tegenover jou zijn.’
‘Maar u wist het niet…’
‘Ik wist het niet. Maar dat had ik moeten voelen. Een moeder hoort te merken wanneer er iets mis is met haar zoon.’
Ze verlieten het winkelcentrum in zware stilte. Andrej sjokte achter de vrouwen aan, met de tassen vol boodschappen en cadeaus die nu niemand meer wilde hebben. Buiten miezerde een fijne regen, en dat paste maar al te goed bij de stemming.
‘Ik schaam me voor jou,’ zei Valentina Ивановна terwijl ze op de passagiersstoel ging zitten. ‘Ik schaam me dat ik je heb grootgebracht. Waar ben ik verkeerd gegaan?’
Op weg naar huis zei niemand een woord. Jelena staarde naar buiten, naar de grauwe regenachtige straten, en dacht na over de situatie. Driehonderdduizend roebel schuld. Een verborgen verslaving. Constant gelieg – en nu ook nog een poging zich beter voor te doen ten koste van haar.
En vanmorgen nog dacht ze dat ze gewoon tijdelijke financiële problemen hadden en dat haar man alleen maar wilde besparen — dat hij gewoon geen geld had. Dat ze even door moesten bijten en het dan wel zou verbeteren.
Nu begreep ze dat hun problemen veel ernstiger waren dan zij ooit had kunnen denken. En dat er snel een beslissing moest worden genomen. Voor de schulden nog verder opliepen en haar man volledig in het bedrog zou wegzakken.
De cadeaus bleven op de achterbank liggen — stille getuigen van hoe één poging indruk te maken in één klap meerdere relaties had verwoest.
En, zo te zien, voorgoed.
