— Ze zette de stopwatch aan. Felrode cijfers begonnen over het scherm te rennen: 00:01, 00:02… Margarita keek niet naar haar schoonmoeder. Ze keek naar die cijfers, alsof ze het enige belangrijke in het hele universum waren.
Irina Valentinovna verloor voor het eerst in haar leven haar spraak. Haar mond ging een beetje open, maar er kwam geen geluid uit. Ze staarde naar het koude, onbekende, afstandelijke gezicht van haar schoondochter en herkende haar niet. Het meisje dat ze altijd als zachte, kneedbare klei had gezien, bleek ineens gehard staal.
Alle zorgvuldig voorbereide verwijten, alle giftige pijlen bleven in haar keel steken. Ze had een hysterische uitbarsting verwacht, een schandaal, geschreeuw—het vertrouwde slagveld waarop zij altijd de koningin was. Maar in plaats daarvan kreeg ze een koele, zakelijke procedure van haar eigen uitzetting.
00:13… 00:14…
De cijfers op het telefoonscherm werkten hypnotiserend. Ze hadden de onverbiddelijkheid van het uurwerk van een bom. Irina Valentinovna begreep plotseling dat Margarita niet blufte. Ze speelde geen spel. Ze voltrok een vonnis.
Op de zeventiende seconde klikte er iets in haar. Woede—koud en scherp als een scherf ijs—verdrong de schok. Ze stond langzaam op, met gekrenkte waardigheid. Haar bewegingen waren zorgvuldig en overdreven gracieus, alsof ze een actrice op het toneel was.
Ze trok kalm haar jasje recht, schoof haar handtas op de plooi van haar elleboog. Ze zei geen woord. Ze keek Margarita alleen aan met een uitdrukking van zo’n diepe, persoonlijke belediging als alleen een vorstin kan voelen wanneer haar eigen lakei haar de deur wijst.
Ze draaide zich om en liep naar de uitgang. Haar rug was kaarsrecht. De hakken van haar schoenen tikten niet—ze telden haar passen af op het parket. Margarita keek niet op van haar telefoon totdat ze het zachte klikje hoorde waarmee de voordeur achter haar schoonmoeder dichtviel.
28… 29… 30. Ze stopte de stopwatch. In de keuken werd het weer stil. Maar dit was een heel andere stilte. Het was niet de stilte van berusting. Het was de stilte vóór de storm.
Irina Valentinovna haalde de lift niet eens. Ze liep één trap naar beneden, bleef staan op het bordes tussen de verdiepingen en haalde haar telefoon tevoorschijn. Haar handen, die net nog roerloos op de gelakte tas hadden gelegen, trilden licht van ingehouden woede. Het gezicht dat ze zo zorgvuldig achter een masker van gekrenkte deugdzaamheid had verborgen, vertrok tot een grimas van pure, onversneden razernij.
Hoe durfde ze? Dat meisje, dat muisje dat ze vijf jaar lang grootmoedig naast haar zoon had verdragen, had het gewaagd háár—Irina Valentinovna—de deur te wijzen van haar, in wezen, eigen huis. Het appartement was immers gekocht met geld dat zij aan Andrej had gegeven. Die gedachte brandde als een nieuwe golf verontwaardiging door haar heen. Ze vond in haar contacten het nummer van haar zoon.
Andrej zat in een vergadering toen zijn telefoon in de zak van zijn colbert begon te trillen. Mama. Hij drukte het gesprek weg. Tien seconden later trilde de telefoon opnieuw. Hij fronste en drukte weer weg. Toen het voor de derde keer begon te trillen, verontschuldigde hij zich en liep de gang op.
— Mam, wat is er gebeurd? Ik zit in een vergadering, ik kan nu niet praten.
— Androesja… — de stem aan de andere kant was zwak, schokkerig, vol tragiek en zorgvuldig gespeeld ongeloof. — Ze heeft me eruit gegooid.
Andrej wreef over de brug van zijn neus. Hij had die “tragische” toon al honderden keren gehoord, en meestal betekende het dat Margarita de verkeerde kaassoort had gekocht of vergeten was de ficus water te geven.
— Mam, ik bel je over een uur terug. Ik weet zeker dat er niets ergs…
— Ze heeft me jouw huis uitgezet! — Irina Valentinovna’s stem kreeg kracht en klonk schel van gekwetstheid. — Begrijp je dat? Met een stopwatch! Ze gaf me dertig seconden om op te hoepelen, als een laatste hond! Ik kwam je alleen even bezoeken, ik had je lievelingszwartebessenjam meegenomen, en zij… zij keek dwars door me heen en telde de seconden!
Andrej zweeg. Een stopwatch? Dat was nieuw. Dat paste niet in het gebruikelijke scenario van kleine huishoudelijke aanvaringen. In zijn hoofd viel het beeld van de stille, geduldige Margarita totaal niet te rijmen met dat van een koelbloedige opzichter die de tijd aftelt tot een uitzetting.
— Ik regel het wel, — zei hij uiteindelijk, terwijl hij voelde hoe er in hem een doffe irritatie opkwam, op allebei. — Ik bel haar nu.
Margarita zat aan de keukentafel. Ze had niets opgeruimd: geen kopjes, geen koekjes. Twee kopjes—één onaangeroerd, voor haar schoonmoeder, en het andere, van haarzelf, waaruit ze nog geen slok had genomen—stonden er als stomme getuigen van een mislukt theemoment. De lucht was dik en onbeweeglijk. Ze wist wat er nu zou gebeuren. De telefoon die voor haar lag, kwam tot leven en lichtte op met de naam “Liefste”. Ze liet het deuntje helemaal uitspelen, haalde diep adem en nam pas op toen hij voor de tweede keer overging.
