Toen Anna de deur achter zich sloot, leek haar hart in stukken te breken. Maar er was geen andere keuze — de kinderen meenemen naar die krappe woning zou nog erger zijn.
’s Avonds kwam Michaïl thuis, verheugd over de stilte en vrijheid die hem te wachten stond. Hij opende de deur — stilte. Fijn. In de woonkamer zag hij dat Anna’s spullen weg waren en grijnsde tevreden.
— Eindelijk! — mompelde hij, richting keuken.
Aan de tafel zaten Sasja en Liza. De jongen probeerde zijn zus pap te voeren, terwijl de helft op tafel lag uitgesmeerd.
— Papa! — riep Sasja blij. — Mama zei dat jij nu bij ons blijft!
Het gezicht van Michaïl vertrok. Hij stormde door het appartement, maar Anna was nergens.
— Waar is jullie moeder? — schreeuwde hij, terug in de keuken.
— Bij oma, — antwoordde Sasja bang. — Maar ze komt snel terug.
Michaïl greep zijn telefoon en belde Anna.
— Wat denkt jij dat je doet?! — brulde hij. — Kom onmiddellijk terug en haal de kinderen!
— Ik heb geen plek om hen heen te brengen, Misja, — antwoordde Anna rustig, wat hem nog bozer maakte. — Bij mama is geen ruimte. De kinderen blijven in hun eigen huis, bij hun vader. Dat is eerlijk.
— Eerlijk? Ben je gek geworden?! Ik werk! Hoe moet ik dit in godsnaam doen?…
— Precies zoals ik dat al die jaren heb gedaan. Huur een oppas, stuur ze naar de crèche. Het zijn jouw kinderen net zo goed als de mijne.
— Ik ga naar de rechtbank! Ik zal je je ouderlijke rechten ontnemen!
— Doe maar. De rechtbank laat de kinderen bij jou tot ik weer op eigen benen sta. En geloof me, dat zal ik — daar kun je zeker van zijn.
Michaïl gooide zijn telefoon op de bank en keek om zich heen. Liza begon te jammeren en vroeg om aandacht. Sasja keek met grote, bange ogen naar zijn vader.
— Papa, Liza moet verschoond worden, — zei de jongen zacht.
De dagen daarna werden voor Michaïl een nachtmerrie. Hij wist niet wanneer hij de kinderen moest voeden, wat hij moest koken, hoe hij ze naar bed moest brengen. Liza huilde voortdurend, miste haar moeder, weigerde te eten. Sasja probeerde te helpen, maar dat maakte alles alleen maar erger — hij morste melk, strooide granen over de vloer en liet een bord vallen.
Op de derde dag kon Michaïl het niet meer aan. Terwijl hij probeerde Liza soep te geven, hield hij haar op schoot, maar zij draaide steeds weg en duwde de lepel weg. Soep belandde op zijn overhemd, het meisje gilde.
— Blijf nou eens zitten! — snauwde Michaïl en zette zijn dochter ruw op een stoel.
Liza verstijfde van schrik en barstte toen in tranen uit. Sasja begon ook te huilen en liet zijn glas compote vallen. Een paarse plas verspreidde zich over het witte tafelkleed.
— Doen jullie dit expres? — Michaïl sprong op, zwaaiend met zijn armen. — Proberen jullie me expres gek te maken?
Op dat moment kwam Anna binnen — ze was, zoals beloofd, gekomen om de kinderen te zien.
— Mama! — Sasja en Liza renden naar haar toe en klampten zich aan haar vast.
Anna tilde Liza op, trok Sasja dicht tegen zich aan. Ze keek naar haar verwilderde, boze man met soepvlekken op zijn overhemd.
— Rustig, Misja. Het zijn kinderen, ze doen het niet expres.
— Makkelijk praten voor jou! — riep hij. — Jij hebt ze in de steek gelaten!
— Ik heb ze niet in de steek gelaten. Ik kom elke dag en help. Maar ze blijven hier wonen, in hun eigen huis. Jij wilde vrijheid? Nou, hier is je vrijheid van keuze. Je kunt een oppas inhuren, je kunt het zelf doen, of ze aan mij geven zodra ik een woning heb. Maar voorlopig — is dit ook jouw verantwoordelijkheid.
Ze verschoonde rustig Liza, maakte de tafel schoon en kookte het avondeten voor de kinderen. Michaïl zat in de woonkamer met zijn telefoon, maar Anna zag — hij las niets, hij staarde alleen maar naar het scherm.
— Is papa slecht? — fluisterde Sasja terwijl ze hem in bed stopte.
— Nee, lieverd. Papa is aan het leren. Hij leert hoe hij met jullie moet omgaan. Dat is moeilijk als je het nooit hebt gedaan.
Na die scène in de keuken kalmeerde Michaïl wat, maar hij bleef Anna bellen en eisen dat ze de kinderen meenam.
— Ik ga alimentatie aanvragen, — waarschuwde ze tijdens een van de gesprekken. — De helft van jouw salaris. En ik ga sparen voor een woning.
— Je chanteert me!
— Nee, ik zet alleen de voorwaarden neer. Jij wilde de scheiding — dan krijg je die. Maar de kinderen blijven bij die ouder die een woning heeft. Op dit moment ben jij dat.
Die avond ging Anna naar haar moeder. Valentina Sergejevna was het avondeten aan het koken in hun kleine keuken, waar nauwelijks plaats was voor een tafel en twee stoelen.
— Hoe gaat het met de kinderen? — vroeg ze zonder om te kijken.
— Ze redden zich. Sasja is geweldig, helpt met Liza. En Michaïl… leert.
— Aanechka, — haar moeder draaide zich om en veegde haar handen af aan haar schort. — Weet je zeker dat je dit goed doet? De kinderen lijden zonder jou.
