— Anton, — richtte Larisa zich rechtstreeks tot hem. — Wat vind jíj?
Hij keek op, en in zijn ogen zag ze die vertrouwde hulpeloosheid.
— Nou… mam heeft wel een punt dat driehonderdduizend veel geld is. Misschien moet je nadenken over een praktischer bestemming?
De klap was precies en pijnlijk. Larisa voelde hoe er iets in haar definitief brak. Vijf jaar huwelijk, en geen enkele keer — geen één keer — had hij haar kant gekozen in een conflict met zijn moeder.
— Praktischer? — herhaalde ze, en er klonk staal in haar stem. — Zoals die keer dat je moeder vond dat mijn vakantiegeld beter naar nieuwe ramen in háár appartement kon gaan?
— Dat was een verstandige investering! — viel Galina Michajlovna in. — Door de oude ramen tochtte het, ik kon ziek worden!
— U kon ziek worden, — knikte Larisa. — En ik kon voor het derde jaar op rij niet op vakantie. Maar dat zijn vast maar kleinigheden, toch?
Ze stond op van tafel en liep naar het raam. Buiten lag een gewone slaapwijk: grijze flats, een paar schaarse bomen. Maar ergens daar, in het centrum, lag die kookschool. De plek waar ze kon worden wie ze altijd had willen zijn.
— Weet u wat oma tegen me zei vlak voor ze stierf? — Larisa sprak zonder zich om te draaien. — Ze zei: “Ik heb mijn hele leven voor anderen geleefd. Voor mijn man, voor mijn kinderen, voor mijn kleinkinderen. En pas aan het einde begreep ik: niemand heeft dat offer gewaardeerd. Maak mijn fouten niet opnieuw.”
— Wat een melodrama! — snoof haar schoonmoeder. — Anton, praat met je vrouw! Leg haar uit dat familie geen plek is voor egoïsme!
Larisa draaide zich scherp om. In haar ogen brandde een vuur dat daar al heel lang niet meer had gezeten.
— Egoïsme? Ik zet al vijf jaar de belangen van úw familie boven die van mezelf! Ik ging ermee akkoord om in deze wijk te wonen omdat het voor u, Galina Michajlovna, makkelijk is om elke dag bij ons langs te komen! Ik verdraag uw constante adviezen, kritiek, uw bemoeienis met ons leven! Ik zweeg toen u mijn moeder een “dorpstrut” noemde! Maar vanaf vandaag is het klaar — alles!
— Anton! — haar schoonmoeder greep met een theatrale beweging naar haar hart. — Hoor je hoe ze tegen me praat?
Anton deed een stap naar zijn vrouw, maar bleef halverwege staan. Hij leek op iemand die tussen twee vuren stond.
— Larisa, doe niet zo tegen mam…
— Hoe dan wel? — Larisa keek hem recht aan. — Alles stilzwijgend slikken? Zoals jij?
Die woorden raakten doel. Anton kleurde rood en balde zijn vuisten.
— Ik respecteer mijn moeder gewoon!
— Nee, je bent gewoon bang haar teleur te stellen. En daarvoor ben je bereid mij te offeren — mijn gevoelens, mijn dromen.
Galina Michajlovna greep de pauze aan en ging in de aanval.
— Als jij zo ongelukkig bent in onze familie, moet je misschien eens aan een scheiding denken? — haar stem werd giftig-zoet. — Anton vindt gemakkelijk een vrouw die waardeert wat ze heeft. Die geen gezinsgeld uitgeeft aan dommigheden!
— Het zijn geen gezinsgelden! — schreeuwde Larisa. — Het is de erfenis van mijn oma!
— In een huwelijk is alles gemeenschappelijk! — kaatste haar schoonmoeder terug. — Anton heeft óók inspraak in deze kwestie!
Larisa keek naar haar man. Hij stond met strak op elkaar geperste lippen en keek naar de vloer. Ze wachtte. Eén seconde, twee, drie… de stilte werd ondraaglijk.
— Anton, — riep ze zacht. — Zeg iets. Kies één keer in je leven voor mij.
Hij keek op; in zijn ogen lag pijn. Maar toen hij zijn mond opende, beslisten de woorden die eruit kwamen alles definitief.
— Mam heeft gelijk. Driehonderdduizend is veel te veel voor een paar cursussen. We kunnen iets goedkopers vinden.
De stilte die daarop volgde, was oorverdovend. Larisa keek naar haar man alsof ze hem voor het eerst zag. Of misschien zag ze hem écht: zoals hij was, zonder de roze bril van verliefdheid.
